Samen met dierenarts en kalverexpert Dr. Ronald Rongen gingen we vandaag op pad om een hardnekkige mythe in de kalversector te ontkrachten: dat het geven van melk aan kalveren tijdens hun reis naar de mesterij diarree zou veroorzaken. Veel Nederlandse kalverhandelaren zijn er stellig van overtuigd dat je kalveren op verzamelplaatsen geen melk moet geven. Ze onthouden de jonge, nog niet gespeende kalveren daarom lange tijd melk. We bezochten verschillende verzamelcentra om in gesprek te gaan en deze hardnekkige overtuiging ter discussie te stellen.
Tot 24 uur of nog langer zonder melk
Het transport van kalveren naar kalvermesterijen duurt vaak lang. Het begint meestal in de ochtend: de truck rijdt langs meerdere melkveebedrijven totdat deze vol is met kalveren. Daarna gaat hij naar een verzamelplaats, waar de kalveren worden gelost en op gewicht, geslacht en conditie, worden gesorteerd. Hier verblijven ze vaak vele uren. Pas laat op de avond of zelfs in de nacht worden ze opnieuw geladen voor het transport naar de mesterij. In totaal kan dit traject, van melkveebedrijf tot mesterij, gemakkelijk 24 uur duren — en soms zelfs langer, bijvoorbeeld als kalveren via meerdere verzamelcentra reizen.
Tijdens deze hele periode krijgen de kalveren alleen elektrolyten, maar geen melk — uit angst voor diarree. Maar kalveren die nog niet gespeend zijn, zijn volledig afhankelijk van melk. Hen zo lang onthouden van voeding is niet alleen onredelijk, het is ook onacceptabel. Het veroorzaakt niet alleen serieuze honger, maar ook verzwakking en gezondheidsproblemen.
Het probleem is niet de melk — het is de manier van voeren
Melk veroorzaakt geen diarree bij zoogdieren. De werkelijke oorzaak is dat kalveren, wanneer ze melk krijgen via emmers of kunstspenen met een te groot gat, veel te snel drinken. Ter vergelijking: een kalf dat bij zijn moeder drinkt, neemt max. 200 ml melk per minuut op. Uit een kunstspeen loopt dat al op tot 500 ml per minuut, en uit een emmer zelfs tot 1 liter — dat is 2,5 tot 5 keer zo snel!
Als melk wordt aangeboden via een emmer of speen met een groot gat, hoeven kalveren amper te zuigen. Ze slikken de melk te snel door en maken daardoor onvoldoende speeksel aan. En dat speeksel is juist essentieel: het bevat verteringsenzymen die nodig zijn om de melk goed te verwerken. Zonder die enzymen raakt het maagdarmkanaal geïrriteerd — met diarree tot gevolg.
Niet melk weglaten, maar beter voeren
In plaats van melk te onthouden, zou de sector moeten inzetten op betere voermethoden:
- Gebruik spenen met kleine openingen, zodat kalveren krachtig moeten zuigen (zoals aan de uier)
- Bied warme, hygiënische melk van goede kwaliteit aan
- Geef kalveren de tijd om rustig te drinken en hun melk goed te verteren
Melk geven tijdens transport loont
Een recente studie van Wageningen bevestigt de voordelen: kalveren die tijdens transport melk kregen, hadden een betere groeistart. Melk verstrekken voorkomt dus niet alleen honger, het bevordert ook de gezondheid én levert economisch voordeel op.
Wij hopen dat we met het delen van kennis en open gesprekken kunnen bijdragen aan beter welzijn voor jonge kalveren tijdens transport. Alleen al in Nederland worden wekelijks 20.000 ongespeende kalveren verhandeld — en dus blootgesteld aan lange periodes zonder melk. De eigenaren van de verzamelcentra stonden gelukkig open voor dialoog en toonden interesse in onze kennis. Hopelijk durft één van hen het voortouw te nemen om als pionier melk te gaan verstrekken op het verzamelcentrum.
