Vandaag observeerde Eyes on Animals bij het vangen van vleeskuikens op de Aeres MBO school in Barneveld. De vangst maakte onderdeel uit van een praktijkonderzoek dat Aeres doet naar twee verschillende vangmethodes: de reguliere vangmethode (ondersteboven aan één poot) en een alternatieve vangmethode. Hoewel Aeres deze alternatieve vangmethode de ‘rechtop vangmethode’ noemt, is hiervan geen sprake omdat de kuikens niet het gehele proces rechtop blijven en zorgvuldig worden behandeld.
In totaal heeft Aeres (inclusief vandaag) vijf vangsten geanalyseerd. In totaal betrof dit een kleine 5.000 kuikens (5 koppels van 1000 kippen). Vandaag waren wij er voor de eerste keer bij en werden er 500 kuikens op de regulier gevangen en geladen en 500 kuikens op de alternatieve manier. Voorafgaande aan het vangen, gaven wij een korte presentatie over dierenwelzijn bij vangen en laden.
Uit onze observaties blijkt dat het Aeres praktijkonderzoek, zoals deze nu is uitgevoerd, nog geen resultaten geeft die betrouwbaar zijn. Niet alleen omdat de resultaten niet significant zijn (de steekproef is veel te klein), maar ook omdat de kippen additionele procedures ondergaan die zeer stressvol zijn (wat de resultaten sterk beïnvloedt) én er bovendien geen sprake was van de ‘rechtop methode’. Bij de ‘rechtop methode’ worden kippen namelijk van stal tot transportcontainer zorgvuldig rechtop gehouden. Hiervan was geen sprake omdat de kippen na het vangen en laden, levend ondersteboven in transportcontainers werden gekanteld. Deze procedure is zo stressvol, dat het alle voordelen van rechtop vangen teniet doet. Wij vermoeden dat het kantelen ook voor het meeste letsel zorgt. Eerdere berichtgevingen in de media (gebaseerd op tussentijdse en niet significante resultaten van het Aeres onderzoek), zoals het artikel op Pluimveeweb zijn dus onjuist.
We hebben de tekortkomingen direct met Aeres besproken. Er is afgestemd dat het levend kantelen zal worden uitgefaseerd zodat de resultaten ook daadwerkelijk bruikbaar worden. Bij de volgende vangsten zullen de vleeskuikens dus direct in de transportcontainers worden geplaatst op de correcte manier (rechtop en kalm). Ook gaat Aeres op ons advies gedragsobservaties doen. Vangletsel alleen is namelijk onvoldoende om een goed oordeel te vormen over dierenwelzijn. Een kip die geen letsel heeft, kan wel degelijk heel veel angst hebben ervaren (te herkennen aan bijvoorbeeld fladderen, pogingen om rechtop te komen en/of te ontsnappen en paniekgeluiden).
Een volledige lijst van onze bevindingen en zorgen:
Kuikens worden levend in transportcontainers gestort
- Iedere kuiken werd vandaag onder onze begeleiding netjes rechtop gevangen en in een blauwe bak gezet. Na deze zorgvuldige behandeling werden de vleeskuikens echter, vanuit de blauwe bakken, levend in de transportcontainers gestort. Dit levend kantelen doet alle voordelen van het zorgvuldig rechtop vangen volledig teniet; de vleeskuikens fladderden en piepten hevig en kwamen met een klap en vaak boven op elkaar op de containervloer terecht. Levend kantelen is niet alleen onacceptabel, het strookt ook niet met de dagelijkse praktijk bij het vangen en laden.
- Het letsel dat bij eerdere vangsten gemeten is, wordt zeer waarschijnlijk veroorzaakt door het levend kantelen en niét door de vang- en laadmethode. Het is onjuist om het letsel te koppelen aan de manier van vangen en laden, als de kippen na hierna levend in een transportcontainer worden gestort. Vandaag zagen we dat de stress bij het rechtop vangen en laden (in de blauwe bakken plaatsen) van vleeskuikens minimaal was. Bij het levend kantelen daarentegen heerste er paniek. De kuikens fladderen met hun vleugels tegen de metalen containers aan, piepten en kwamen met een smak op de gladde containervloer of op elkaar terecht.
- Zoals het onderzoek nu is opgesteld, is er geen sprake van de “rechtop methode”. Bij de rechtop methode wordt een kip namelijk zorgvuldig rondom de vleugels rechtop opgepakt en direct in de transportcontainer of krat gezet. In het Aeres onderzoek worden kuikens rechtop opgepakt en in een blauwe bak gezet, maar vervolgens ondersteboven vanuit deze blauwe bak in containers gestort. Resultaten beïnvloed door extra procedures en externe variabelen
- De kuikens moesten vandaag (en bij de vorige vier vangsten) eerst gewogen worden voordat ze de transportcontainers in konden. Dit in verband met een ander lopend voedingsonderzoek van Wageningen University Research (WUR). De kuikens werden daarom eerst in een blauwe bak geplaatst, met een kruikwagen naar een weegschaal gebracht, gewogen en vervolgens handmatig levend in de transportcontainers gestort. Al deze onnodige extra handelingen hebben invloed op de betrouwbaarheid van de bevindingen. Bovendien is het niet representatief voor hoe er in de sector gewerkt wordt.
- Doordat er twee onderzoeken door elkaar liepen (Aeres en WUR), waren de koppels niet identiek. Zo waren de kuikens die rechtop gevangen zwaarder omdat zij (t.b.v. het WUR onderzoek) aanvullende voeding kregen. Het is bekend dat er bij zwaardere dieren vaak meer vangletsel is. Zwaardere vleeskuikens vangen en laden is simpelweg intensiever waardoor je sneller moe wordt. Bovendien is het aannemelijk dat er bij zwaardere kuikens ook meer verwondingen ontstaan bij het levend kantelen. Het is een externe factor die de resultaten beïnvloedt en een vergelijking minder betrouwbaar maakt.
- De blauwe bakken stonden schuin in de kruiwagen. Door de gladde vloer gleden de kuikens naar beneden, tegen elkaar. Als de kruiwagen werd opgetild en weggereden kwam deze blauwe bak nog schuiner te staan. Deze abrupte bewegingen en het glijden zorgden voor onnodige stress. Deze extra handelingen hebben invloed op de resultaten.
- Een enkele keer kon de blauwe bak niet op de containerrand worden gezet om de kippen eruit te kantelen. Enkele containers waren namelijk te smal aan de onderkant (door de buizenstructuur). We zagen dat de kuikens in dat geval handmatig vanuit de blauwe bak (rechtop, één per keer) naar de transportcontainer overgeheveld werden. Deze handeling was zichtbaar minder stressvol voor de kuikens. Maar er werden dus diverse methodes gebruikt (meestal kantelen en incidenteel handmatig overhevelen) om kippen in de transportcontainers te krijgen – dit soort zaken hebben ook invloed op de resultaten van het onderzoek. Dit werd verder niet geregistreerd of bijgehouden.
- Bij het kantelen is vandaag éénmaal een blauwe bak op de grond gevallen, met de kuikens erin. Dit soort fouten, hebben invloed op het percentage vangletsel. Dit werd niet genoteerd.
- Vandaag werd de eerste helft van de vleeskuikens ondersteboven aan één poot gevangen en tweede helft rechtop. Dit gebeurde door dezelfde medewerkers die tussendoor geen pauze kregen. Dit heeft invloed op de resultaten; bij de tweede helft (rechtop) zullen de medewerkers meer vermoeid zijn en/of minder geduld hebben bij het vangen, het in de blauwe kratten zetten en het kantelen. Met name dat laatste is zwaar. Ook zijn de kuikens in de tweede helft van de proef alerter door de hectiek naast hun. Voor een goede vergelijking dient de opzet van een volgende proef te worden omgedraaid (eerst rechtop en daarna aan de poten). Verder is het een optie om de vangers tussendoor een korte pauze te geven.
- Wij begrepen dat er bij de voorgaande rechtop vangsten meestal één vleeskuiken per keer werd gevangen, maar soms ook twee. Onze ervaring is dat twee vleeskuikens per keer (zeker als de handen niet goed rondom de vleugels worden geplaatst) tot meer stress kan leiden – in tegenstelling tot legkippen zijn ze eigenlijk te breed om goed je handen eromheen te doen. Vandaag zijn alle vleeskuikens individueel rechtop gevangen. Dit wijkt dus af met de voorgaande vangsten en zal ook invloed hebben op de resultaten.
- Wij begrepen dat er bij de vorige vier vangsten gewerkt is met verschillende vangers (Aeres studenten en vangers van pluimveeservicebedrijf Van der Pol). Wij waren hier niet bij en deze vangers zijn ook niet door ons getraind of geobserveerd. We willen benadrukken dat vangletsel en stress, ook bij de rechtop vang- en laadmethode, sterk afhankelijk is van de techniek, zorgvuldigheid en motivatie van de vangers. Rechtop vangen is alleen succesvol als vangers de techniek goed beheersen en rustig zijn met de kippen. Eén onwelwillende vanger kan ervoor zorgen dat het percentage vangletsel (zeker bij kleine koppels, zoals die van Aeres) enorm oploopt. Wij waren niet aanwezig bij de vorige vier vangsten en kunnen dat dus niet beoordelen. Maar de vangers van pluimveeservicebedrijven staan niet onpartijdig in het onderzoek – dat zij hun werkzaamheden serieus uitvoeren dient dus goed te worden gemanaged en gecontroleerd.
- De vangers die ingezet worden, zijn dus niet bij iedere vangst hetzelfde. Dit maakt ook dat er grote verschillen kunnen worden waargenomen tussen de vangsten.
- Tijdens ons bezoek was er geen supervisor in de stal aanwezig om te beoordelen hoe de processen liepen, of er correct werd gewerkt, om geluidsmetingen te doen en/of diergedrag te bekijken. De persoon van Aeres die aanwezig was, was zelf onderdeel van het vang- en laadteam. Hij kantelde de blauwe bakken en reed de heftruck.
- Er is binnen het onderzoek tot nu toe niet gekeken naar diergedrag. Om een goed oordeel te kunnen geven over welke vangmethode het beste is voor dierenwelzijn zijn gedragingen die wijzen op paniek, angst en discomfort minstens net zo belangrijk om mee te nemen als het percentage vangletsel. Bij het vangen en laden aan één poot zagen we kuikens hevig fladderen, pogingen doen om rechtop te komen en hevig piepen. Deze gedragingen zagen we niet tot nauwelijks bij het rechtop vangen. Observaties rechtop VS ondersteboven aan één poot
- De kippen die ondersteboven aan één poot werden gevangen (twee kippen in iedere hand) fladderden en piepten hevig en deden pogingen om rechtop te komen. Bij het rechtop vangen was deze stressreactie een stuk minder hevig. Er was wel gepiep maar geen hevig gefladder of ontsnappingspogingen.
- Ook bij het in de blauwe bakken plaatsen van de vleeskuikens, was de stressrespons veel groter bij de reguliere vangmethode (ondersteboven aan één poot).
